ESP in de Auto: Alles wat je moet weten over het Elektronisch Stabiliteitsprogramma

Het Elektronisch Stabiliteitsprogramma, beter bekend onder de afkorting ESP, is een van de belangrijkste veiligheidssystemen in moderne auto's. Sinds de introductie in de jaren negentig is ESP uitgegroeid tot een standaardvoorziening in veel voertuigen, met als doel het verbeteren van de voertuigstabiliteit en het voorkomen van slippen. In dit artikel duiken we diep in de werking, voordelen, geschiedenis, regelgeving en toekomst van ESP. Ook beantwoorden we vaak gestelde vragen in de FAQ-sectie onderaan.

Inhoud

• Wat is ESP precies?
• Hoe werkt ESP?
• Onderdelen van het ESP-systeem
• Ontstaan van ESP
• Voordelen ESP
• ESP en wetgeving
• Verschillen tussen ESP, ESC, VSC, etc
• ESP in de praktijk
• De toekomst van ESP
• Besluit

Wat is ESP precies?

ESP is een computergestuurd systeem dat de stabiliteit van een voertuig bewaakt en bijstuurt wanneer het dreigt te slippen. Het systeem werkt nauw samen met andere voertuigsystemen zoals het ABS (Anti Blokkeer Systeem) en het tractiecontrole-systeem (TCS). De primaire functie van ESP is om het voertuig op het juiste spoor te houden, vooral bij plotselinge stuurbewegingen, gladheid of het ontwijken van obstakels.

Hoe werkt ESP?

ESP gebruikt verschillende sensoren om voortdurend gegevens te verzamelen over de stuurhoek, wielrotatie, g-krachten en de draaisnelheid van het voertuig om zijn verticale as. Op basis van deze gegevens bepaalt de boordcomputer of het voertuig afwijkt van de bedoelde rijrichting.

Wanneer het systeem detecteert dat het voertuig dreigt te slippen of uit de koers raakt, grijpt het in. Dat kan het op verschillende manieren doen en in samenwerking met de andere veiligheidssystemen. Zo kan het ESP remacties uitvoeren per wiel om de auto stabiel te houden. Daarnaast kan het ook aansturen om het vermogen terug te brengen van de motor.

Met deze ingrepen helpt het ESP de auto weer onder controle te krijgen, zonder dat de bestuurder hoeft in te grijpen.

Onderdelen van het ESP-systeem

Verschillende automerken hebben verschillende systemen bedacht om het ESP te laten werken, vaak in functie met andere veiligheidssystemen. In grove lijnen bestaat een standaard ESP-systeem uit volgende onderdelen:

• Wielsnelheidssensoren
• Stuurhoeksensor
• Gierhoeksensor (“yaw” sensor)
• Versnellingssensor
• Remkrachtregelunit
• Centrale regeleenheid (ECU)

Deze onderdelen werken samen om een constante controle te houden over de dynamiek van het voertuig en houden tijdens het rijden continu een oogje in het zeil.

Het ontstaan van ESP

ESP is eind jaren tachtig en begin jaren negentig ontwikkeld in samenwerking tussen Mercedes-Benz en Bosch. Mercedes was samen met Volvo in een gezonde strijd verwikkeld om de meest veilige auto’s ter wereld te bouwen. Niet enkel op vlak van structurele onderdelen om inzittenden te beschermen bij een ongeluk, maar ook door systemen te ontwikkelen die ongelukken konden voorkomen. Na de introductie van ABS eind jaren 70 bij Mercedes, zocht het merk met de ster naar een nieuwe revolutie.

De eerste auto die standaard met ESP werd uitgerust was de Mercedes-Benz S-Klasse in 1995. De ontwikkeling werd kort doorna versneld na een incident met de Mercedes-Benz A-Klasse, die in 1997 tijdens de zogenaamde elandproef kantelde. De fabrikant besloot toen om ESP standaard in de A-Klasse in te bouwen vanaf 1997. Daardoor werd op korte termijn een “luxe-veiligheidsnufje”, gemeengoed in autoland. Sindsdien is ESP steeds verder ontwikkeld en verfijnd, met toepassingen in alle voertuigklassen, van stadsauto’s tot SUV’s en vrachtwagens.

Voordelen van ESP

Verhoogde veiligheid

Uit verschillende studies blijkt dat voertuigen met ESP tot 80% minder kans hebben op een slipongeval. Vooral op natte of gladde wegen is het effect van ESP duidelijk merkbaar. ESP weet het voertuig beter in balans te houden, waardoor er minder kans is op onderstuur (wegschuiven over de voorwielen) of overstuur (wegschuiven over de achterwielen).

Automatische ingreep

Een ander voordeel van ESP is dat het automatisch werkt zonder tussenkomst van de bestuurder. ESP corrigeert fouten zonder dat de bestuurder bewust hoeft in te grijpen. Dit maakt het systeem bijzonder effectief in noodsituaties.

Ondersteuning voor bestuurders

Hoewel ESP geen vervanging is voor defensief rijgedrag, ondersteunt het de bestuurder door in kritieke situaties snel en effectief in te grijpen. Daardoor kunnen menselijke fouten fors worden teruggedrongen.

ESP en wetgeving

In de Europese Unie is ESP sinds 1 november 2011 verplicht voor alle nieuwe automodellen die op de markt kwamen. Sinds 2014 geldt deze verplichting ook voor alle nieuw verkochte voertuigen – dus ook auto’s uit stock. Deze regelgeving is ingesteld vanwege de bewezen effectiviteit van ESP bij het voorkomen van ongevallen.

Ook buiten Europa, zoals in de Verenigde Staten, Canada, Australië en delen van Azië, is ESP verplicht gesteld bij nieuwe voertuigen. Of anders gezegd: ESP is net zo gemeengoed geworden als banden en remmen op een auto.

Verschillen tussen ESP, ESC, etc

Hoewel het ESP-systeem vaak door automerken wordt gekocht bij toeleveranciers, kleven verschillende automerken een andere naam op het systeem in hun communicatie. Hoewel het dus lijkt dat je auto geen ESP heeft, is dat toch wel het geval. Zo wordt ESP ook vaak ESC genoemd. Andere courante namen vind je hieronder:

• VDC (Vehicle Dynamic Control – Nissan/Infiniti)
• DSC (Dynamic Stability Control – BMW)
• VSC (Vehicle Stability Control – Toyota/Lexus)

Hoewel de benamingen verschillen, werken de systemen in essentie op dezelfde manier.

ESP in praktijk – wanneer werkt het en wanneer niet?

ESP is bijzonder effectief bij:

• Gladheid door regen, sneeuw of ijs
• Plotselinge uitwijkmanoeuvres
• Te hard genomen bochten

Echter, ESP is geen wondermiddel. Het kan de wetten van de natuurkunde niet opheffen. Wanneer een auto bijvoorbeeld met te hoge snelheid een scherpe bocht instuurt op een glad wegdek, kan ook ESP de grip niet volledig herstellen.

Daarnaast moet het systeem goed onderhouden worden. Defecte sensoren of een storing in de regeleenheid kunnen het functioneren van ESP negatief beïnvloeden.

De toekomst van ESP

Met de opkomst van elektrische voertuigen en autonoom rijden, wordt ESP verder geïntegreerd in complexe voertuigsystemen. Moderne systemen combineren ESP met adaptieve cruisecontrol, lane keep assist en automatische noodremsystemen. Daarnaast wordt de software steeds geavanceerder, met voorspellende algoritmen die rijgedrag analyseren en anticiperen op mogelijke risico’s.

In de toekomst zal ESP niet alleen reageren op slippen, maar ook proactief helpen bij het behouden van de ideale rijlijn. Mazda legde daarvoor één van de eerste stenen met zijn G-Vectoring Control in 2016. Dat systeem – dat in alle courante Mazda’s zit – corrigeert continu minuscuul de input van de chauffeur om onbewust een vloeiender rijgedrag te creëren.

Besluit

Met ESP aan boord wordt autorijden een stuk veiliger. Het is een stille, maar doeltreffende hulp die in noodsituaties het verschil kan maken tussen een ongeval en een veilige thuiskomst.