Fiat

De Fiat-groep is een internationale industrie- en dienstverleningsonderneming met hoofdkantoor in de stad Turijn. Fiat is in eerste instantie bekend als automobielfabrikant, maar de Italiaanse industriegigant produceert ook spoorwegvoertuigen, vliegtuig- en scheepsmotoren en is actief op het gebied van energietechniek. Daarnaast beschikt Fiat over een omvangrijke portefeuille in de financiële sector en is eveneens actief in het bank- en verzekeringswezen.

Fiat werd op 1 juli 1899 opgericht in de Noord-Italiaanse Industriestad Turijn. Tot de acht oprichtingsleden behoorden ook Giovanni Agnelli, de oprichter van de Agnelli-dynastie, die tot op de dag van vandaag het wel en wee van Fiat mede bepaalt. Als startkapitaal stelden 30 aandeelhouders in totaal 800.000 lire ter beschikking. De firmanaam Fiat is een afkorting voor Fabbrica Italiana Automobili Torino - Italiaanse autofabriek van Turijn. Tevens had de naam Fiat - net als de naam Audi - ook een Latijnse betekenis: Fiat betekent "het worde".

Een jaar na de oprichting, in 1900, rolde dan ook de eerste Fiat - het model 3 1/2 HP - van de band. Met 150 werknemers werd in het eerste jaar een overzichtelijk aantal van 30 voertuigen vervaardigd. Een kleine curiositeit van de 3 1/2 HP: de eerste auto van Fiat had nog geen achteruitversnelling. Kort na de oprichting kon Fiat de eerste racesuccessen boeken: met de 24 HP Corsa, die in 1902 gepresenteerd werd, won Vincenzo Lancia de race Sassi-Superga. Bij de tweede ronde van Italië bracht Giovanni Agnelli hoogstpersoonlijk met de Fiat 8 HP een record op zijn naam.

In 1906 was het aantal werknemers al gestegen tot 2500, 2/3 van de productie was bestemd voor de export. Fiat was op expansiekoers en vierde vooral bij de export naar de Verenigde Staten vroege successen. Ook op het gebied van racewagens plaatste Fiat nieuwe maatstaven: de in het jaar 1911 gepresenteerde Fiat 300 HP Record werd speciaal gebouwd om een nieuw wereldrecord in snelheid te behalen. Met de 290 pk sterke bolide werd dan ook meteen de 200 km/h-grens doorbroken.

Naar het voorbeeld van Ford, pionier op het gebied van lopendebandproductie, vernieuwde Giovanni Agnelli, inmiddels president van Fiat, in de jaren '20 de automobielproductie vanaf de basis. Met de modellen Torpedo en Spider behaalde Fiat in de jaren '30 omzetrecords. Maar de grootste successen kon Fiat boeken in de jaren '60. Met het model Fiat 124, de Fiat 127 en de Fiat 128 die in 1969 en 1971 de titel "Europa's auto van het jaar" behaalden, werden enorme verkoopsuccessen bereikt.

In de jaren '60 nam Fiat ook een aantal gerenommeerde autofabrieken over: in 1966 kocht Fiat een aandeel van Ferrari, in 1969 werd de in financiële nood geraakte fabriek Lancia overgenomen. De aandelen in het Ferrari ondernemen kwamen ook al snel tot uitdrukking in nieuwe Fiat-modellen, bij de Fiat Dino coupé en de nieuwe Spider. De modellen van Fiat waren niet alleen vertegenwoordigd op de wegen van Italië, maar in heel Europa en in Noord- en in Zuid-Amerika. De productie vond eveneens plaats in een wereldwijde maatstaf. Fiat-modellen werden in licentie gebouwd in Turkije, Polen, de toenmalige Sovjet Unie en in Spanje. Vooral in Zuid-Amerika werden de productievestigingen uitgebreid.

Al vanaf het midden van de jaren '70 begon voor de onderneming een crisis die vanaf het midden van de jaren '80 een steeds grimmiger vorm aannam en tot op de dag van vandaag nog niet volledig overwonnen is. Zo moest Fiat zich in 1984, in het nauw geraakt door de Japanse concurrentie, terugtrekken uit de Amerikaanse markt waar de Italiaan vroeger grote successen had gevierd. Weliswaar bracht Fiat nog een aantal succesvolle modellen op de markt, waaronder modellen zoals de Punto en Panda, maar het wereldwijde succes van weleer bleef uit.

Fiat had vooral te leiden onder de deels slechtere kwaliteit van de geproduceerde auto's. Auto's uit het huis Fiat hadden de naam, veel manco's te hebben en niet erg betrouwbaar te zijn. In de jaren '50 en '60 kon Fiat met de productie van voordelige auto's voor Jan en Alleman grote successen vieren, maar in tijden van strengere kwaliteitseisen van de zijde van de consument en enorme innovaties bij de concurrentie, raakte Fiat met zijn productie- en modelbeleid in ernstige problemen.

Om de crisis te overwinnen leidde Umberto Agnelli in 2003 - een jaar voordat hij overleed - een omvangrijke herstructurering in. Sindsdien voert Fiat ook een agressief expansiebeleid om zich op de globale markt te verzekeren van nieuwe afzetmarkten en zo verloren terrein terug te winnen. De sanering van het concern is nog niet afgesloten, de huidige ontwikkeling wordt echter door de meeste experts positief beoordeeld. De reddingsmaatregelen voor het aangeslagen Fiat-concern werden door de familie Agnelli ondersteund met een financiële hulp van 750 miljoen euro. Veelbelovende, nieuwe of herziene modellen zorgden voor nieuw elan en moesten voldoen aan strenge kwaliteitseisen. De nieuwe Fiat Panda kreeg in 2004 de onderscheiding "Europa's auto van het jaar".